Bộ môn Công nghệ Sinh học - Thực phẩm

Đề tài: “Nghiên cứu chế tạo và khảo sát tác động phục hồi số lượng tế bào bạch cầu uống nano Selen/ oligochitosan của chuột bị chiếu xạ tia Gamma Co-60” với mong muốn bước đầu thử nghiệm tiềm năng gia tăng số lượng tế bào bạch cầu dưới tác dụng của dung dịch nano Selen/ oligochitosan (SeNPs/OCS) trên mô hình động vật bị chiếu xạ tia Gamma Co-60.
Mục tiêu nghiên cứu:
Số lượng bệnh nhân mắc ung thư ngày càng tăng và việc điều trị cần phải được quan tâm chú ý nhiều hơn, khi tạo thành công SeNPs/OCS sẽ giúp cơ thể tăng cường khả năng miễn dịch sau xạ trị phòng chống được nhiều bệnh do nhiễm các vi sinh vật cơ hội. Và mở ra một con đường mới cho việc chế tạo các thực phẩm chức năng dạng nano cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu và tăng cường đề kháng trong phòng và trị bệnh.
Đối tượng nghiên cứu:
Chuột nhắt trắng dòng Swiss 6 - 8 tuần tuổi được lựa chọn sao cho trung bình mỗi con có khối lượng 30 ± 5 g.
Các kết quả đạt được của đề tài:
Chế tạo thành công dung dịch nano Selen/ oligochitosan (SeNPs/OCS) bằng phương pháp chiếu xạ tia Gamma Co-60 liều 21 kGy. Dung dịch SeNPs/ OCS được đem đi sấy phun thu được dạng bột mịn, màu cam dùng để lưu trữ mẫu.
Đã khảo sát được một số tính chất của dung dịch SeNPs/OCS như: sự ổn định về màu sắc dung dịch, khả năng sa lắng (ở nhiệt độ 27 ºC và 4ºC), đo quang phổ hấp thụ phân tử (UV - Vis), xác định được kích thước hạt bằng phương pháp chụp ảnh hiển vi điện tử truyền qua (TEM) và phương pháp đo phổ hồng ngoại ( phổ IR).
Khảo sát ảnh hưởng của SeNPs/OCS và OCS lên chỉ số bạch cầu của chuột nhắt trắng dòng Swiss (chuột bình thường và chuột bị chiếu xạ tia Gamma Co-60 liều 3 Gy).
Kết luận:
Các nano Selen có nồng độ 2,5 mM và đường kính ∼41,8nm được ổn định bằng dung dịch OCS 1% đã được tổng hợp thành công bằng chiếu xạ tia gamma Co-60. 
Nhiệt độ thấp (4°C) thuận lợi cho việc bảo quản dung dịch keo SeNP/OCS. Ngoài ra, bột SeNP/OCS có độ tinh khiết cao, thuận tiện sử dụng, được điều chế từ dung dịch SeNP/OCS bằng phương pháp sấy phun. 
So với Oligochitosan, SeNPs/OCS có khả năng phục hồi bạch cầu cao hơn đối với chuột nhắt trắng dòng Swiss (chuột bình thường và chuột bị chiếu xạ tia Gamma Co-60 liều 3 Gy).
Tài liệu tham khảo:
N. N. Duy & et al., Preparation and effect of selenium nanoparticles/oligochitosan on the white blood cell recovery of mice exposed to gamma-ray radiation, Journal of Chemistry, 2021.
N. N. Duy & et al., Synergistic degradation to prepare oligochitosan by c-irradiation of chitosan solution in the presence of hydrogen peroxide, Radiation Physics and Chemistry, vol. 80, no. 7, pp. 848–853, 2011.
M. H. Yazdi, M. Masoudifar, B. Varastehmoradi et al., “Effect of oral supplementation of biogenic selenium nanoparticles on white blood cell profile of BALB/c mice and mice exposed to X-ray radiation,” Avicenna Journal of Medical Biotechnology, vol. 5, no. 3, p. 158, 2013.

Hình: Cho chuột uống SeNPs/OCS (a); Lấy máu từ ổ tim chuột (b)

Hình: Phổ UV-Vis của OCS, ion selen và dung dịch SeNP/OCS (a), ảnh TEM (b) và phân bố kích thước hạt của dung dịch SeNP/OCS (c)

Hình: Khảo sát quá trình sa lắng của dung dịch SeNPs/OCS bảo quản ở nhiệt độ 4ºC (a) và 27 °C (b) trong thời gian từ 0 ngày đến 60 ngày.

Hình: Đồ thị biểu diễn số lượng tế bào bạch cầu của chuột bị chiếu xạ giữa các lô thí nghiệm với lô đối chứng.

ThS. Trần Thị Thu Ngân (Khoa Kỹ thuật - Công nghệ, Trường Đại học Văn Hiến)